હિરેન ગાંધી, અમદાવાદ:
ઇઝરાયેલ અને ઇરાન વચ્ચે ચાલી રહેલા સંઘર્ષના કારણે ભારતીય અર્થવ્યવસ્થાએ મોટો આઘાત સહન કરવાનો હોઈ શકે છે. આ સંઘર્ષના કારણે વેપાર અને શેર બજારમાં ફેરફાર, મોંઘું તેલ અને શિપિંગ, તેમજ પશ્ચિમ એશિયામાં કામ કરતા ભારતીયો માટે નોકરીઓની સંખ્યામાં ઘટાડો થવાની શક્યતા છે. આ ઉપરાંત, આ પરિસ્થિતિ દેશની વિકાસ ગતિને ધીમું કરી શકે છે. વિશેષજ્ઞોનું કહેવું છે કે ઇરાન દ્વારા ઇઝરાયેલ પર સીધો હુમલો અને ઇઝરાયેલના પલટા મિસાઈલ હુમલાઓએ સમગ્ર સંઘર્ષને યુદ્ધના કિનારે પહોંચાડી દીધું છે.
ભારતની અર્થવ્યવસ્થાની સૌથી નબળી કડી એ એનર્જી સુરક્ષા છે, કારણ કે ભારત તેની ક્રૂડ ઓઇલની જરૂરિયાતનું લગભગ 85% આયાત કરે છે. જો આ સંઘર્ષ વધુ વકરે, તો તેલની કિંમતો વધુ વધશે અને તેમાંય જે તેલ અને ગેસ ભારત મધ્ય પૂર્વમાંથી આયાત કરે છે, તેની ઉપલબ્ધતા પર પણ મોટો પ્રશ્ન ઉદ્ભવશે. પરંતુ, વૈશ્વિક શક્તિઓ આ સંઘર્ષને કાબૂમાં લેવાની આશા સાથે, વ્યવસાય અને અર્થતંત્રને પડતાં નુકસાનને ન્યુનતમ બનાવવાનો પ્રયાસ કરશે.
મંગળવારે રાત્રે ઇરાને ઇઝરાયેલ પર મિસાઇલ હુમલો કર્યો, ત્યારથી બંને દેશો વચ્ચે તણાવ વધી રહ્યો છે. ઇઝરાયેલે ઈરાનને આ હુમલાનો પ્રતિસાદ આપવાની ધમકી આપી છે, જ્યારે તેહરાને એચકારો આપ્યો છે કે જો તેના પર કોઈ હુમલો કરવામાં આવ્યો, તો તે વધારે મોટું પ્રતિકાર કરશે. આ સંઘર્ષ મધ્યપૂર્વમાં મોટું યુદ્ધ સર્જે તેવું લાગે છે, જે ભારતીય એનર્જી સુરક્ષા માટે નકારાત્મક સાબિત થઈ શકે છે, કારણ કે આ પ્રદેશમાંથી ભારત મોટું તેલ અને ગેસ આયાત કરે છે.
બુધવારે ક્રૂડ ઓઇલની કિંમતોમાં 3% થી વધુનો ઉછાળો આવ્યો, અને જો યુદ્ધની સ્થિતિ વધારે વકરે તો કિંમતોમાં વધારો ચાલુ રહેશે. ઇઝરાયેલ અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સે આ હુમલાનો બદલો લેવાની તૈયારી બતાવતાં, સંઘર્ષ વધુ ગંભીર બને તેવી શક્યતા વધી છે. આ ઉપરાંત, ઇઝરાયેલે વધુ સૈનિકોને લેબનાનમાં મોકલી દીધા છે જ્યાં તે ઇરાન સમર્થિત હિઝબોલ્લા સંગઠન સામે લડી રહ્યું છે. આ જંગલના કારણે બ્રેન્ટ ક્રૂડ ફ્યુચર્સ $2.26 અથવા 3.07% વધીને $75.82 પ્રતિ બેરલ પર પહોંચી ગયું છે, જ્યારે યુ.એસ. વેસ્ટ ટેક્સાસ ઈન્ટરમીડિયેટ (WTI) ક્રૂડ $2.38 અથવા 3.42% વધી $72.22 પ્રતિ બેરલ થયું છે.
આ સંઘર્ષના કારણે લાંબા ગાળામાં નોકરીઓ પર પણ પ્રભાવ પડે તેવી શક્યતા છે, ખાસ કરીને પશ્ચિમ એશિયામાં કામ કરતા ભારતીયો માટે. જો તણાવ વધે, તો કામદારોને ત્યાંથી પાછા લાવવા અને તેમને નોકરી ગુમાવવાની શક્યતા વધી જશે. આ પરિસ્થિતિમાં ભારતને તેની એનર્જી સુરક્ષા માટે ગાઢ વ્યવસાયિક તૈયારી અને વૈશ્વિક તાકાતોની હાજરી પર આધાર રાખવું પડશે.
(લેખક હિરેન ગાંધી ઓલ ઇન્ડિયા ઈમ્પોર્ટ ફેડરેશન સાથે જોડાયેલા છે.)
મો. +91-9825034427
ઇમેલ: hiren1470@yahoo.co.in
